staken

Introductie

Ervan uitgaande dat je een beeld hebt van wat Cardano is, zou ik graag meer willen vertellen over wat staken is, wat mijn rol en verantwoordelijkheden zijn als stake pool operator (SPO), en waarom ik aanraad jouw ADA te delegeren aan een stake pool. Ter verduidelijking: ADA is de cryptocurrency die op de Cardano-blockchain wordt gebruikt om de werking van het netwerk te faciliteren, bijvoorbeeld voor de betaling van transactiekosten. Daarnaast kan ADA worden gekocht bij cryptocurrency-exchanges om te investeren in het Cardano-project.

Proof of work versus proof of stake

Laten we beginnen met het uitleggen van het essentiële verschil tussen het 'proof of stake' consensusmechanisme dat Cardano gebruikt en het 'proof of work' consensusmechanisme zoals gebruikt door o.a. Bitcoin. Simpel gezegd, een consensusmechanisme in blockchain-technologie gaat over hoe de informatie opgeslagen in de vorm van blokken wordt geverifieerd en toegevoegd aan de blockchain. Of nog eenvoudiger: hoe we tot consensus komen over wat de waarheid is binnen een gedecentraliseerd netwerk van computers.

In beide consensusmechanismen worden de mensen die betrokken zijn bij het produceren van de blokken beloond voor hun inspanningen, maar de prikkels zijn heel anders. Om de rechten te krijgen om op een bepaald tijdstip een blok te produceren, vereist het proof of work protocol dat je een cryptografische puzzel sneller oplost dan wie dan ook, aangezien alleen de winnaar (de computer die het geluk heeft de code te kraken) wordt beloond. Dit heeft geleid tot massale concurrentie en de bouw van beruchte loodsen boordevol met computers, want hoe meer computers je hebt, hoe groter de kans om een blok te produceren. Logischerwijs heeft dit een enorme hoeveelheid energieverspilling veroorzaakt; deze loodsen verbruiken dezelfde hoeveelheid energie als gehele landen. Bovendien is het produceren van deze blokken door schaalvoordelen in handen van relatief weinig mensen gekomen, waardoor de blockchain meer gecentraliseerd en dus minder veilig is (zie Q3 van de FAQ).

Het proof of stake protocol van Cardano verdeelt daarentegen de rechten om blokken te produceren aan stake pools gebaseerd op de hoeveelheid stake die aan deze pools is gedelegeerd, waarbij stake simpelweg het bedrag van gedelegeerde ADA is. Stake pools zijn publiekelijk zichtbaar en iedereen met ADA kan zijn of haar stake delegeren aan een stake pool naar keuze. De eigenaars van stake pools, de SPO’s, zorgen er op hun beurt voor dat hun pools functioneel zijn, wat inhoudt dat deze in staat zijn om blokken te produceren. Zowel SPO's als delegators worden beloond wanneer een stake pool een blok produceert zoals bepaald door het algoritme, en beide hebben dus een duidelijke prikkel om ervoor te zorgen dat pools functioneren en correct deelnemen aan het protocol. Bovendien neemt dit mechanisme de prikkels voor onhoudbare concurrentie weg en daardoor heeft het een veel hogere energie-efficiëntie dan Bitcoin en daarnaast ook nog een meer gedecentraliseerd en veiliger netwerk.

Delegeren, blok-productie en verdeling van rewards

In zekere zin kun je het delegeren van ADA aan een stake pool vergelijken met deelname aan een loterij. Je maakt jouw ADA niet daadwerkelijk over aan een stake pool, dus er is geen risico om iets te verliezen, maar je vergroot de kans dat de pool blokken produceert en in ruil daarvoor krijg je rewards. Elke epoch (een periode van precies 5 dagen) krijgen stake pools een bepaald aantal 'kansen' om blokken te produceren voor specifieke slots (één slot vertaalt zich naar één seconde). Kleine pools, met een lagere stake, worden niet zo vaak gekozen als slot leaders (een verkregen kans om een blok te produceren), maar wanneer ze wel blokken produceren, leveren ze ook aanzienlijk meer rewards op voor hun delegators, aangezien rewards worden verdeeld in verhouding tot de hoeveelheid gedelegeerde stake. Ter illustratie: Mokum Stake Pool is actief sinds epoch 275, werd voor het eerst geselecteerd als slot leader in epoch 278 (op 17-07-2021, 7:38:29 uur UTC) en produceerde ook met succes haar eerste blok op dit tijdstip!

Na één of meer blokken in een bepaalde epoch te hebben geproduceerd, wordt het aantal rewards voor de stake pool berekend in de volgende epoch (epoch 279 in mijn voorbeeld) en is samengesteld uit het totale bedrag aan transactiekosten gedurende de epoch van blok-productie (epoch 278) en uit fondsen van de ADA-reserve. Ten slotte worden aan het begin van de epoch daarna (epoch 280) rewards verdeeld onder de stake pools en hun delegators.

Van deze rewards wordt een verplicht minimum van 340 ADA aan de SPO's gegeven als operationele kosten voor elke epoch waarin blokken zijn geproduceerd. Daarbovenop vragen SPO’s een margin fee van een bepaald percentage (2% voor Mokum Stake Pool) op de rewards na aftrek van de operationele kosten; dit wordt gedefinieerd als de winst van de pool. De overige rewards gaan naar de delegators in verhouding tot de hoeveelheid gedelegeerde stake.*

Om te voorkomen dat stake pools te groot worden en om decentralisatie te bevorderen, lopen pools met een stake van meer dan 63,3 miljoen ADA een deel van hun rewards mis en daarmee ontvangen hun delegators ook minder rewards. Daarnaast zijn SPO's verplicht om een bepaalde hoeveelheid ADA in hun eigen pool te verpanden als pledge waarmee ze aantonen geïnvesteerd te zijn in hun pool en om te voorkomen dat dezelfde SPO’s te veel pools oprichten. In overeenstemming hiermee krijgen SPO's met een hoge pledge terecht meer vertrouwen door te laten zien dat ze veel van hun eigen vermogen op het spel zetten.

*Als een pool bijvoorbeeld 1340 ADA als rewards ontvangt voor haar geproduceerde blokken, worden daarvan 340 ADA afgetrokken als operationele kosten voor de SPO. Van de resterende 1000 ADA wordt de margin fee van 20 ADA (2%) ook aan de SPO gegeven en de uiteindelijke 980 ADA worden verdeeld onder de delegators.

Rol en verantwoordelijkheden van Stake Pool Operators

Simpel gezegd faciliteren SPO's de ontwikkeling van de Cardano-blockchain, met al zijn revolutionaire mogelijkheden, door de functionaliteit en de stabiliteit van het netwerk te waarborgen. Daarnaast, en naar mijn mening, hebben SPO’s ook een aantal verantwoordelijkheden. Bovenal zijn we verantwoordelijk voor het creëren en onderhouden van een betrouwbare en veilige pool, wat betekent dat geselecteerde slot leaders ook blokken behoren te produceren in hun aangewezen slots. Hiervoor is een hoge uptime erg belangrijk en pools zouden niet langer dan een paar uur offline moeten zijn tijdens onderhoud, dat gepland zou moeten worden in een tijd waarin ze niet zijn aangewezen als slot leader om te voorkomen dat ze blokken missen. Je kunt de uptime van sommige stake pools verifiëren op PoolTool (de height van de pool zou groen moeten zijn).

Daarnaast zouden SPO's transparant en eerlijk moeten zijn over hun gevraagde kosten en potentiële donaties. Dit betekent dat we de hoogte van de operationele kosten of de margin fee niet plotseling met een aanzienlijk bedrag zouden moeten verhogen. Over het algemeen worden operationele kosten die aanzienlijk hoger zijn dan 340 ADA en een margin fee van meer dan 5% (of zelfs 3%) als onredelijk beschouwd. Met betrekking tot deze kosten zouden SPO’s duidelijk moeten zijn over hun intenties ten opzichte van hun delegators. Hetzelfde geldt voor donaties door missie-gedreven pools; het moet duidelijk zijn hoe donaties worden berekend en het bewijs van donaties moet worden getoond.

Waarom je jouw ADA zou moeten delegeren

De belangrijkste reden om jouw ADA te delegeren aan een stake pool is de Return on ADA (ROA). Jaarlijks, en gemiddeld, verdien je ongeveer 3-5% rente, afhankelijk van het geluk van een pool en haar parameters. Als je jouw ADA op een exchange houdt en niet zelf delegeert, delegeert de exchange jouw ADA, terwijl jij de rewards misloopt. Sommige exchanges bieden de mogelijkheid om namens jou te delegeren, maar nemen nog steeds een aanzienlijk deel van de rewards in beslag die je zou kunnen verdienen door zelf te staken. Overigens is delegeren volkomen veilig en loop je geen risico om ADA te verliezen. Je maakt jouw ADA niet daadwerkelijk over aan een stake pool, maar je delegeert jouw rechten om deel te nemen aan het protocol, terwijl jouw ADA veilig in jouw wallet blijven zitten.

Tot slot draag je door te delegeren bij aan de decentralisatie van het Cardano netwerk. Grote exchanges bezitten meerdere pools, terwijl ze hoge kosten in rekening brengen, en dit resulteert in de concentratie van stake. Door te delegeren aan kleinere pools en zo jouw stake weg te halen bij grote exchanges, draag je bij aan decentralisatie en de veiligheid van het netwerk.